Cam kết quốc gia nào liên quan đến chất lượng nước?

Để đảm bảo sức khỏe và đời sống của con người, chất lượng nước là một chỉ tiêu tối quan trọng. Thế nhưng, ở nhiều nơi trên thế giới, khối lượng nước cung cấp cho sinh hoạt hàng ngày không đáp ứng được các yêu cầu về chất lượng. Đặc biệt, tại các nước đang phát triển, nơi mà tốc độ đô thị hóa tăng nhanh đến chóng mặt, đang phải đối diện với thực tế thiếu thốn các phương tiện xử lý nước thải, dẫn đến tình trạng nguồn nước uống bị nhiễm bẩn và trở thành căn nguyên chủ yếu của nhiều loại bệnh tât và thương vong.

Thế nhưng, các chính phủ chưa có bất cứ một cam kết quốc tế nào về môi trường quy định trách nhiệm của các nước trong vấn đề bảo vệ nguồn nước sạch. Các tổ chức quốc tế chưa xem vấn đề này như một trách nhiệm mang tính quốc gia. Hiệp ước Liên Hợp Quốc năm 1997 về Luật “Sử dụng nguồn nước quốc tế với mục đích phi hàng hải” quy định rằng các nguồn nước liên quốc gia phải được đưa vào sử dụng một cách cân bằng lợi ích giữa các nước có liên quan, đồng thời, phải tính đến việc bảo vệ đúng mức những nguồn nước này. Nhưng trên thực tế, đạo luật này hiện vẫn chưa được thi hành.

Tuy nhiên, tầm quan trọng đối với việc bảo vệ nguồn nước sạch đã và đang được nhận thức trong những công cụ quốc tế không mang tính trói buộc. Trong chương 18 về “Bảo vệ chất lượng và cung cấp nguồn nước sạch: Áp dụng cách tiếp cận tổng hợp đến quá trình phát triển, quản lý và sử dùng nguồn nước” của Chương trình nghị sự 21 (Agenda 21), nêu rằng: “để bảo đảm nguồn nước có chất lượng được cung cấp một cách đầy đủ cho toàn bộ dân số trên hành tinh này, thì phải bảo tồn các chức năng thủy văn, sinh học và hóa học của hệ sinh thái song song với việc điều chỉnh các hoạt động của con người để thích ứng được với khả năng có hạn của thiên nhiên cũng như chống lại các bệnh tật do nước gây ra”.

Liên quan đến nguồn nước dưới đất, vào tháng 12 năm 2008 UNGA (United Nation General Assembly)  đã thông qua Nghị quyết A/RES/63/124 về Luật “Các tầng chứa nước liên biên giới” nhằm khuyến khích các nước đi đến các thỏa thuận song phương hoặc mang tính địa phương để quản lý bền vững các tầng chứa nước giữa các quốc gia này.

Ở cấp độ địa phương, hiện đã có một lượng lớn các cam kết liên quan đến những vấn đề về chất lượng nguồn nước như Hiệp ước UNECE năm 1992 về Bảo vệ và sử dụng nguồn nước và hồ nước liên biên giới hay Nghị định thư năm 2000 về vấn đề chia sẻ nguồn nước trong cộng động phát triển Nam Phi (SADC).

Cộng đồng chung Châu Âu đã thành lập khung làm việc đối với Hoạt động cộng đồng trong lĩnh vực tài nguyên nước trong Chị thỉ 2000/60/EC của Nghị viện Châu Âu. Mục tiêu dài hạn của bản chỉ thị này là ngăn ngừa sự suy thoái của nguồn nước và đưa vào sử dụng các thước đo cần thiết để đạt được một điều kiện nguồn nước tốt ở toàn Châu Âu đến năm 2015.